Bút ký “Tiếng vọng”: Những thước phim của Hồ Nghĩa Phương

Bút ký “Tiếng vọng”: Những thước phim của Hồ Nghĩa Phương

9 Tháng Sáu, 2021202

Phạm Văn Hoanh

(Vanchuongphuongnam.vn) – 27 bút ký trong tập “Tiếng vọng” của Hồ Nghĩa Phương như 27 thước phim về những miền quê mà anh đã từng đến. Nó phản ánh những góc cạnh, soi rọi từng góc khuất của đời sống của từng vùng miền một cách tường tận nhất, với những nỗi niềm hoài niệm, trăn trở, suy tư.

PHẠM VĂN HOANH (Quảng Ngãi)

Nhà thơ Hồ Nghĩa Phương tên thật là Hồ Văn Minh, quê ở thị trấn Sông Vệ, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, nguyên Phó chủ tịch Hội Văn học – nghệ thuật Quảng Ngãi. Anh đi nhiều và viết nhiều. Đến đâu anh cũng ghi lại những điều tai nghe mắt thấy bằng những lời văn, lời thơ bình dị, chân thành. Những lời văn, lời thơ ấy qua thời gian thai nghén đã cho ra đời những đứa con tinh thần: “Nhật Ký thời gian” (Thơ-2008), “Dấu chân” (Thơ-2011). “Đối diện tôi” (Thơ-2015). Và mới đây, tháng 9 năm 2020 anh cho ra đời tập bút ký “Tiếng vọng” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn).

27 bút ký trong tập “Tiếng vọng” của Hồ Nghĩa Phương như 27 thước phim về những miền quê mà anh đã từng đến. Nó phản ánh những góc cạnh, soi rọi từng góc khuất của đời sống của từng vùng miền một cách tường tận nhất, với những nỗi niềm hoài niệm, trăn trở, suy tư.

Đọc bút ký của Hồ Nghĩa Phương, ta không chỉ mê mẩn bởi lối kể chuyện giản dị, gần gũi, mà còn cảm thấy hấp dẫn bởi “Tiếng vọng” của anh như níu kéo người đọc trở về thời quá khứ, khiến họ như được gặp lại mình của ngày xưa. Bởi anh kể chuyện của riêng mình, của địa phương mình, nhưng thật ra đó là chuyện chung của nhiều người. “Tôi sinh ra và lớn lên bên dòng sông Vệ, thị trấn quê tôi (Chợ Trạm) nằm bên bờ Bắc sông Vệ là một trong những thị tứ của tỉnh… Dòng sông Vệ bắt nguồn từ rừng núi giáp ranh Kon Tom – Quảng Ngãi, hợp lưu nhiều suối nguồn khác mà thành… Dòng sông yêu thương này đã ghi dấu trong tôi ăm ắp kỷ niệm tuổi thơ. Mỗi chiều về tôi cùng chúng bạn ra sông bày ra nhiều trò chơi con trẻ thật hồn nhiên vô tư như thi: bơi, lặn, chạy, nhảy… tổ chức trận đánh giặc giã giữa hai phe của xóm…” (Dòng sông vẫn chảy). Những câu, từ bình dị chân thành nhưng có sức lay động người đọc bởi nó dạt dào vốn sống, chan chứa tình yêu, giàu hình ảnh. Đọc xong bài bút ký những người đã qua cái tuổi “tri thiên mệnh” vẫn cảm thấy mình trẻ lại thời thơ ấu. “Ta yêu lắm những trò chơi thời con trẻ những chiều hè gió mát thả diều, lặn bắt cá tôm, trò chơi giặc giả… đùa nghịch giỡn nhau lấm lem bùn cát, hãy cho tôi trở lại tuổi thơ bên dòng sông quê hương, thấm sâu ân nghĩa” (Cuối năm nhìn lại).

Không chỉ Chợ Trạm và Sông Vệ mà những tên làng, tên đất, những bến đò cũng lần lượt hiện lên qua ống kính của anh. “Tôi nhớ hàng dừa, lùm tre và bụi chuối bên nhà ông Bụi soi bóng nước. Những thửa ruộng gần đó thay đổi màu theo vụ mùa… Thời gian vụt qua thật nhanh, nhìn lại mới đó mà đã hơn nửa thế kỷ. Thỉnh thoảng tôi có dịp quay trở lại những nơi đặt bến đò cũ thì dấu vết xưa đã không còn, thay vào đó là những chiếc cầu bê tông cốt thép, vững chải nối đôi bờ” (Tiếng vọng). Phải là người nặng lòng với quê hương, với dòng sông, bến nước, con đò, luôn hướng về một cuộc sống tốt đẹp mới viết nên những câu văn biểu cảm hay như vậy. Vì yêu quê hương nên trong mỗi bút ký, anh thường ghi lại những suy tư, trăn trở, mong ước đi tìm cách để bảo tồn nét đẹp bình dị, giữ gìn nét văn hóa trong cuộc sống hiện đại. “Một điều ước nữa mà tôi không biết bao giờ xã Nghĩa Phương triển khai được, đó là khu du lịch sinh thái Cấm Ông Nghè” (Những ngọn núi quê hương). Lần giở đọc các bút ký “Thành phố Quảng Ngãi – tầm nhìn và xu thế phát triển”, “Có một phố cũ và một Bích Khê ven sông Vực Hồng”, “Thu Xà vùng đất nhớ thương”, “Biển Mỹ khê điểm nhấn du lịch ở thành phố Quảng Ngãi”… ta sẽ thấy được nỗi niềm trăn trở của anh. Trái tim của anh rung động trước những đổi thay của thành phố Quảng Ngãi. “Có một thành phố Quảng Ngãi sẽ phát triển du lịch khi đời sống người dân khá hơn, nhu cầu du lịch nghỉ dưỡng là tất yếu. Chỉ có điều ta phải làm gì để phát triển bền vững, không nóng vội chạy theo lợi ích trước mắt mà phá vỡ cảnh quan kiến trúc…” (Thành phố Quảng Ngãi – tầm nhìn và xu thế phát triển). Hồ Nghĩa Phương đã có một cách quan sát tinh tế, một sự cảm nhận tài hoa, một cách viết nhẹ nhàng, biểu cảm và đầy chất thơ. Hầu như các vùng miền ở tỉnh Quảng Ngãi có cảnh đẹp hoang sơ tự nhiên anh đều đặt chân đến và ghi lại. Đọc “Đến với núi Thình Thình”, “Ốc đảo xóm Lân”, “Gò Cỏ vùng đất ẩn chứa nhiều dấu tích”, “Bùi Hui trong tầm mắt tôi”, “Thác Cao Muôn – muôn đời vẫn thẳm xanh”, “Những ngọn núi quê hương”, “Về Bình Dương yêu con sông quê hương trong thơ Tế Hanh”, “Lý Sơn – vùng biển đảo thân yêu”… ta sẽ thấy những suy tư, trăn trở của anh.

Bút ký “Tiếng vọng”, Hồ Nghĩa Phương viết bằng cả một tâm hồn văn chương tinh tế, đọc lên nghe như những câu thơ ngân nga làm ta khó quên.

Advertisement

NHỚ NGƯỜI ƯƠM MẦM

NHỚ NGƯỜI ƯƠM MẦM

                     (Thay nén tâm nhang đến Thầy Võ Tấn Nhơn – Nhà thơ Vũ Hồ)

                                          PHẠM VĂN HOANH 

 

Cứ mỗi lần đối diện với sự nghịch ngợm và lười biếng học môn Ngữ văn của học trò, ký ức thời đi học của tôi lại ùa về. Trong chuỗi ký ức dài dằng dặc ấy, thì ký ức về năm học cuối cấp Trường cấp I- II Nghĩa Hiệp lại hiện về rõ ràng nhất.

Năm ấy (năm học 1982-1983) lớp chúng tôi là lớp quậy phá nhất trường. Thầy cô nào cũng không muốn nhận chủ nhiệm. Không hiẻu sao thầy Võ Tấn Nhơn (nhà thơ Vũ Hồ) lại nhận lớp tôi chủ nhiệm? Ai cũng nghĩ một lớp quậy phá mà gặp nhà thơ chắc lớp sẽ quậy phá gấp bội lần.

Ngày đầu tiên nhận lớp, thầy không giới thiệu gì nhiều về bản thân. Thầy cho chúng tôi học nội quy của nhà trường. Học nội quy xong thầy kể một câu chuyện về một anh học trò lười cho chúng tôi nghe. Giọng kể của thầy lúc trầm lúc bổng, lúc khoan lúc nhặt khiến chúng tôi chăm chú lắng nghe. Đứa nào cũng cảm thấy nhân vật trong câu chuyện sao hơi giống mình. 

Lời bình: “CÔ GIÁO DẠY VĂN” MỘT BÀI THƠ RẤT NHÂN VĂN

Lời bình: “CÔ GIÁO DẠY VĂN” MỘT BÀI THƠ RẤT NHÂN VĂN 
NGUYỄN NGỌC HƯNG

Dạy Kiều từ thuở tóc xanh
Đến hoa râm vẫn trong lành giọng cô

Tiếng kêu đứt ruột liễu bồ
Mỗi lần giảng nước mắt khô lại duềnh

Kiều xưa ân trả nghĩa đền
Học trò cô lẽ nào quên ơn người?

Dưỡng cành héo được hoa tươi
Lọc đau khổ lấy nụ cười sáng trong

Học văn đâu chỉ thuộc lòng
Những lới cô giảng thấm trong máu rồi

Của tiền nước chảy mây trôi
Chữ nhân chữ nghĩa lắng bồi phù sa…

Hiến chương em đến thăm nhà
Ấm lòng – cô vẫn ngân nga lẫy Kiều!

Trong thơ đương đại Việt Nam có nhiều bài ca ngợi tình nghĩa thầy trò. Nhưng bài thơ “Cô giáo dạy văn” của nhà thơ Nguyễn Ngọc Hưng đã để lại trong tôi nhiều ấn tượng nhất. Bài thơ chính là tiếng lòng của nhà thơ bật ra từ những cảm xúc chân thành. Nó không chỉ ca ngợi tình cảm thầy trò mà còn thể hiện một triết lý sống rất sâu sắc.

“Cuối hạ trên núi Thình Thình” một bài thơ tâm cảnh hay

 (ảnh: Chùa Thình Thình trên núi Thình Thình)

“Cuối hạ trên núi Thình Thình” một bài thơ tâm cảnh hay

 

Hồ Nghĩa Phương tên thật là Hồ Văn Minh. Quê ở Sông Vệ, Tư Nghĩa, Quảng Ngãi. Anh là hội viên Hội VHNT Quảng Ngãi. “Thơ anh không chỉ mang đậm chất trữ tình mà còn phảng phất hơi thở của ca dao, đồng dao và sử thi” (Nguyễn Quang Trần). Bài thơ “Cuối hạ trên núi Thình Thình” được anh viết nhân chuyến đi dã ngoại trên núi Thình Thình, (Bình Tân, Bình Sơn) năm 2008 là một trong những bài thơ như thế. Bài thơ được in trong tập “Dấu chân” do Hội Văn học – Nghệ thuật Quảng Ngãi ấn hành năm 2011.

Bài thơ là sự kết hợp khéo léo giữa bút pháp tả thực với bút pháp lãng mạn, thể hiện tâm trạng của anh trước thắng cảnh núi Thình Thình.

Nhà thơ Hồ Nghĩa Phương mở đầu bài thơ bằng một câu tự trách lòng mình “Anh vô tình dẫm nhẹ lá khô”. Từ “vô tình” sao mà dễ thương quá vậy? Nó thể hiện tấm lòng yêu thiên nhiên thiết tha của anh nơi đất khách. Dẫm nhẹ chân lên lá khô mà Hồ Nghĩa Phương cảm thấy như mình có lỗi với cỏ cây hoa lá. Có lẽ lần đầu tiên đặt chân lên núi Thình Thình, nên anh đã huy động mọi giác quan để cảm nhận hương sắc đất trời nơi đây. Anh say sưa, thả hồn mình lãng đãng phiêu diêu cùng núi rừng, nên một tiếng “chim gù trong rú”, một  ánh sáng ban mai “đượm hàng cổ thụ”, một làn gió “mơn man” cũng khiến anh giật mình, xao xuyến.

Phạm Văn Hoanh và “Đằng sau câu nói”

Phạm Văn Hoanh và “Đằng sau câu nói” 

(Báo Quảng Ngãi)- “Đằng sau câu nói” là tập tản văn của tác giả Phạm Văn Hoanh vừa ra mắt bạn đọc trong chương trình tài trợ quảng bá tác phẩm của Hội VHNT Quảng Ngãi – 2013. Anh quê ở xã Nghĩa Hiệp (Tư Nghĩa), hiện đang dạy học ở xã Bình Tân (Bình Sơn). Gắn bó với nghiệp văn và xem việc dạy văn, viết văn là lẽ sống của mình, Phạm Văn Hoanh đã lặng lẽ làm bạn với những trang viết và đã có nhiều tác phẩm đạt giải thưởng ở Trung ương và địa phương. “Đằng sau câu nói” là tác phẩm nói về những hoài niệm của anh về làng quê trong ký ức với những con đường ngập nắng, thắp lên lửa phượng ngày hè và những cơn mưa phùn heo hút gió mùa đông.

Tiếng ve sầu

Tiếng ve sầu

 Không biết tự bao giờ tôi đã thích nghe tiếng ve sầu. Có lẽ từ lâu lắm rồi, thời còn học tiểu học, những ngày đầu hè là những ngày tôi thích nghe tiếng ve sầu nhất. Ngồi trong phòng học tôi thả hồn mông lung theo tiếng ve sầu. Cũng vì thích nghe tiếng ve sầu mà có lần tôi đã bị cô giáo phạt quỳ vì cô giáo hỏi mà tôi không nghe.

Tiếng ve sầu cứ ngân nga mãi trong ánh nắng chói chang, dưới bầu trời cao xanh lồng lộng của mùa hè, khiến những chùm hoa phượng vĩ vốn đỏ rực lại càng rực rỡ hơn, khiến bao cô cậu học trò tranh đua học hành chuẩn bị kỳ thi cuối năm và kỳ thi tuyển sinh.

Truyện ngắn: Lời thề trước biển

Truyện ngắn: Lời thề trước biển

 

Tôi đang mải mê trước màn hình vi tính với bài  phóng  sự “Biển đảo quê hương”, mẹ tôi gọi:

– Thủy ơi, con lấy xe máy chở mẹ đi đây chút xíu!

– Đi đâu hả mẹ?     

Mẹ tôi vừa mở tủ quần áo vừa nói:

– Đến thăm bác Năm. Bác ấy mới bị tai nạn giao thông hơn mười ngày nay rồi, mẹ bận quá chưa lên thăm được. Tội nghiệp bác quá! Gần sáu mươi tuổi mà con còn bé quá chưa nhờ đỡ được gì. Đúng là “Cha già con muộn chơi vơi. Cha làm bắt chết con chơi tối ngày”.

– Bác Năm nào hả mẹ?

– Bác Năm ở nhà mình mười mấy năm về trước đó. Con không nhớ sao?

– Dạ! Con nhớ  rồi.  Nhưng  hôm nay con đang viết vội lời bình cho phóng sự “Biển đảo quê hương”, chuẩn bị cho ngày mai phát sóng. Để mai đi được không mẹ?

– Không! Mẹ khất lần khất lữa hơn mười ngày rồi. Lúc ông nằm một chỗ không lên thăm, để đến khi ông ấy khỏe mạnh mới lên thăm thì còn gì mặt mũi. Vả lại mai mẹ bận lên lớp dạy. Thôi, con bỏ đó tối về viết, đi với mẹ!

CÂY MAI VÀNG TRƯỚC NGÕ của PHẠM VĂN HOANH

    

Cách đây hơn một năm, trên đường về quê, tôi gặp

một nhà buôn đang kéo một gốc mai to đùng. Tôi

nhìn theo. Tự nhiên tôi lại liên tưởng đến gốc mai

trước ngõ nhà nội tôi. Tôi dừng xe lại, đến xem gốc

mai. Gốc mai này có thế liên hoàn rất đẹp giống y chang gốc mai của nội tôi. Tôi hỏi anh nhà buôn:

– Anh mua gốc mai này ở đâu? Giá bao nhiêu?

Anh nhà buôn trả lời:

– Anh mua của chú … ở xóm ngoài kia. Anh quên tên mất. Giá gần trăm triệu. Em có thích thì anh chia lại cho.

PHẠM VĂN HOANH VÀ GIẬU MỒNG TƠI

 

TRANG VĂN của Phạm Văn Hoanh

BBT Trang Sông Vệ – Sắc màu thời gian vừa nhận được tập truyện ngắn và tản văn “Giậu mồng tơi” – NXB Văn học, năm 2011 của Phạm Văn Hoanh – Hội viên Hội VHNT Quảng Ngãi gửi tặng, chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc gần xa: